Henryk Walezy

Dane personalne:Imiona:  Henryk WalezyDane rodziców: syn króla Francji Henryka II de Valois i Katarzyny MedycejskaRodzenstwo:  Franciszek II, król Francji; Elżbieta, żona Filipa II Habsburga;  Klaudia, żona    Karola II, księcia Lotaryngii; Ludwik; Karol IX, król Francji;  Małgorzata, żona Henryka IV Bourbona; Franciszek Herkules; Wiktoria; Joanna; Data urodzenia: 19 września 1551 rStan cywilny: kawalerPotomstwo: brakStanowisko: król Polski jako Henryk zwany Walezym; król Francji jako Henryk III;Lata panowania: 1573 – 1574 – król Polski; od 1574 – król Francji; Data śmierci: 2 sierpien 1589Wizerunek Henryka Walezego(na podstawie „Pocztu królów i książąt polskich” Jana Matejki):Henryk Walezy, pierwszy król elekcyjny, pochodził z Francji, w Polsce uważany był za zniewieściałego cudzoziemca. Właśnie taki obraz króla przedstawia nam Jan Matejko w swoim poczcie. Niezwykle bogato zdobiony strój, zawiera elementy, obce dla polskich magnatów. Kolczyk w uchu, a  także kryza wskazują na to, iż owa postać nie pochodziła z Polski. Prawą ręką Walezy wspiera się o Pacta konwenta i Artykuły henrykowskie. Z kolei lewicą opiera się o rapier. Na szyi ma zawieszonego Orła, a na pelerynie zauważamy wyhaftowany  krzyż, który ma przypominać o tym, iż  Henryk III był fanatycznym katolikiem. Jego twarz poważna, a wzrok skierowany bardziej w dół nasuwają odbiorcy skojarzenia związane z wydarzeniami, w których brał udział Henryk Walezy.ImionaHenryk Walezy był czwartym synem króla Francji Henryka II de Valois i Katarzyny Medycejskiej. Rzeczywiście władca nazywał się Aleksander Edward, a imię Henryk otrzymał na bierzmowaniu. Młodość WalezegoRód Walezjuszy, a także sam Henryk Walezy uważany jest za współtwórcę „nocy św. Bartłomieja”(23 – 24 sierpnia 1572 roku), podczas której wymordowano hugenotów. W 1569 pod Jarnac i Moncontour stoczył zwycięskie walki z hugenotami. Był człowiekiem wykształconym i oczytanym, w młodości studiował m.in. dzieła Makiawela. Zajmował urząd  generalnego namiestnika królestwa. W wieku 23 lat w wyniku wolnej elekcji został wybrany na króla Polski. Wygraną nad swym przeciwnikiem arcyksięciem Ernestem Habsburgiem zawdzięcza dwóm sprawom. Po pierwsze, szlachta polska nie była przychylna wyborowi przedstawiciela wywodzącego się z rodu Habsburgów. Po drugie, ważną rolę podczas wolnej elekcji odegrał poseł Katarzyny Medycejskiej, Jan de Monluc. Składał zobowiązania, których nie mógł dotrzymać, a także przekonywał szlachtę, iż Walezy pragnął przeciwstawić się rzezi hugenotów. Rzekomo miał ich nawet ukrywać. Kandydatury cara Iwana IV Groźnego, króla szwedzkiego Jana III Wazy, a także księcia siedmiogrodzkiego Stefana Batorego nie były brane pod uwagę. W ostateczności rywalizacja pomiędzy kandydatem francuskim a przedstawicielem habsburskim rozstrzygnęła się na korzyść Francji. I tak 16 maja 1573 roku szlachta wybrała na króla Polski księcia andegawenskiego Henryka zwanego Walezym. Jednak by mogła dokonać się koronacja kandydat musiał podpisać artykuły henrykowskie, a także przedstawić szlachcie Pacta konwenta. Było to zabezpieczenie warstwy szlacheckiej przed utratą przywilejów. W „postulatach polonica” Henryk Walezy zobowiązał się do zaprzestania prześladowan hugenotów, a także zwrócenia im mienia. Obiecał wsparcie dla Akademii Krakowskiej, jak również budowę eskardy wojennej. Walezy miał sprowadzić piechotę gaskonską, której zadaniem było bronienie terytorium Rzeczpospolitej. Tolerancję miała gwarantować konfederacja warszawska (1573), która zapewniała tolerancję wobec innych wierzen. 18 lutego 1574 roku Henryk Walezy przybywa do Polski, a 21 lutego miała miejsce ceremonia koronacyjna. Po roku sprawowania rządów w Polsce, pod namowami matki uciekł z Wawelu. W 1574 roku, po śmierci swego brata Karola IX, objął tron francuski. Na powrót króla czekano rok, dopiero 12 maja 1575 roku ogłoszono bezkrólewie.Ciekawostki:1.      Henryk Walezy ubierał się w  drogie stroje, używał perfum, a także nosił biżuterie, co w oczach szlachty polskiej uznawane było za zniewieścienie;2.      Otoczenie Walezego malowało sobie twarze „ na wzór damski” i podobnie jak król używało perfum i nosili klejnoty. Prawdopodobnie część męskiej świty króla była jego kochankami;3.      Król często uczestniczyć w zabawach, turniejach i różnego typu rozrywkach, z kolei nie przepadał za swymi królewskimi obowiązkami, potrafił symulować chorobę, by tylko uniknąć rozmowy z interesantami w sprawach ważnych dla kraju;4.      Często przegrywał w karty pieniądze , pochodzące ze skarbu panstwa.5.      Królowi nie odpowiadał, zimny w porównaniu do Francji, klimat;6.      Henryk Walezy miał poślubić siostrę Zygmunta Augusta, Annę Jagiellonkę. Było to kobieta o 30 lat starsza od władcy. „Król coraz bardziej ociągał się z poślubieniem swojej jagiellonskiej narzeczonej. Symulował chorobę lub po prostu zamykał się we własnych komnatach i nie dopuszczał do siebie nikogo. Opowiadano wprawdzie, że zabawiał się wtedy ze swoimi faworytami i że kazał sprowadzać na zamek prostytutki. Pisał również bez przerwy listy do Francji, a te, które wysyłał do Marii de Cond, kreślił nawet własną krwią. Plotki narastały coraz bardziej.”;7.      Z Wawelu na Wersal Walezy przeniósł pomysł wychodków. To właśnie w Krakowie Henryk spotkał się z tą nowinką, do której przez dłuższy czas nie mogli się przyzwyczaić francuscy możni.8.  Henryk Walezy został zasztyletowany przez Jacques'a Clémenta. Władca znajdował się         wtedy na sedesie! Postać Henryka Walezego występuje w takich obrazach jak:„Ucieczka Henryka Walezego” Artura Grottgera;„Wjazd Henryka Walezego przez Rondel do Krakowa” Henryka Rodakowskiego;„Henryk Walezy” portret ze szkoły Fr. Cloueta;„Poczet królów i książąt polskich” Jan Matejko;