Prawo do informacji z chwilą zatrzymania zyskało moc prawną w całej Unii Europejskiej

W unijnym dzienniku ustaw opublikowano akt prawny mający zapewnić oskarżonym prawo do informacji w toku postępowania karnego na terytorium Unii Europejskiej. Wniosek dotyczący dyrektywy o prawie do informacji w postępowaniu karnym został przedstawiony przez Komisję Europejską w lipcu 2010 i przegłosowany przez Parlament Europejski w dniu 13 grudnia 2011. Krajowi ministrowie sprawiedliwości zatwierdzili go 27 kwietnia 2012.

Nowe prawo ma gwarantować, że osoba, która została zatrzymana lub aresztowana w dowolnym państwie członkowskim UE lub też podlega europejskiemu nakazowi aresztowania, otrzyma w toku postępowania karnego pouczenie o prawach zawierające wykaz jej praw podstawowych. Państwa członkowskie mają dwa lata na wprowadzenie nowych przepisów do krajowych systemów prawnych. Zmiany zajdą w większości krajów Unii, gdyż prawo do otrzymania pouczenia o prawach jest zapewnione jedynie w około 1/3 państw członkowskich.

Udało się nam wprowadzić jeden z głównych elementów prawdziwie europejskiej przestrzeni sprawiedliwości. Nowe przepisy dotyczące prawa do informacji pomogą zagwarantować rzetelny proces każdej osobie w UE. Stanowią również gwarancję, że każda osoba oskarżona lub podejrzana o popełnienie przestępstwa będzie informowana jasno i niezwłocznie o swoich prawach - komentowała publikację wiceprzewodnicząca Viviane Reding, unijna komisarz do spraw sprawiedliwości. Będzie to szczególnie pożyteczne dla milionów urlopowiczów i innych osób podróżujących po terytorium UE, które mogą stać się stroną w postępowaniach karnych: będą teraz miały wyraźnie przewidziane prawo do bycia informowanym o swoich prawach w języku, który rozumieją. Pomoże to uniknąć błędów wymiaru sprawiedliwości. Liczę na to, że państwa członkowskie dokonają sprawnie transpozycji przepisów unijnych do krajowych systemów i nie będą zwlekać do ostatniej chwili przed upływem terminu, tak że dla naszych 500 milionów obywateli przepisy te staną się częścią rzeczywistości.

Komisja Europejska zaproponowała nowe przepisy w połowie 2010 roku jako jedno z szeregu praw zapewniających rzetelny proces sądowy. Przepisy mają być stosowane w całej UE. Jest to już drugi środek zaproponowany przez unijną komisarz ds. sprawiedliwości Viviane Reding, mający na celu ustanowienie wspólnych europejskich norm minimalnych w sprawach karnych. Pozwoli on zwiększyć zaufanie do wymiaru sprawiedliwości w UE. W październiku 2010 r. Parlament Europejski i Rada zatwierdziły już pierwszy wniosek ustawodawczy, który nadał podejrzanym prawo do tłumaczenia pisemnego i ustnego.

Na mocy dyrektywy w sprawie prawa do informacji policja i prokuratura będą zobowiązane zapewnić podejrzanym informacje o przysługujących im prawach. W przypadku zatrzymania władze przekażą takiej osobie wspomniane informacje na piśmie, w formie pouczenia o prawach, napisanego prostym, codziennym językiem. Każdy podejrzany otrzyma to pouczenie zaraz po zatrzymaniu, bez względu na to, czy się o nie zwróci czy nie. W razie potrzeby otrzyma także tłumaczenie pisemne wspomnianego pouczenia. Państwa UE mogą zdecydować o dokładnym brzmieniu pouczenia, ale w celu zmniejszenia nakładu pracy Komisja zaproponowała wzór w 22 językach UE. Zapewni to spójność dokumentu, co jest istotne z punktu widzenia osób przekraczających granice. Pouczenie o prawach będzie zawierało informacje praktyczne na temat praw osoby zatrzymanej lub pozbawionej wolności, takich jak prawo:
  • do zachowania milczenia
  • do adwokata
  • do informacji o zarzutach
  • do tłumaczenia ustnego i pisemnego w jakimkolwiek języku w przypadku osób, które nie rozumieją języka postępowania
  • do niezwłocznego postawienia przed sądem w przypadku zatrzymania
  • do poinformowania osoby trzeciej o aresztowaniu lub zatrzymaniu

Pouczenie o prawach pozwoli uniknąć błędów wymiaru sprawiedliwości, a tym samym zmniejszyć liczbę wnoszonych środków odwoławczych.

Obecnie dostęp obywateli do odpowiednich informacji o przysługujących im prawach w przypadku aresztowania i postawienia zarzutów karnych nie jest jednakowy w poszczególnych państwach UE. W niektórych państwach członkowskich podejrzani otrzymują tylko informacje ustne o przysługujących im prawach procesowych, a w innych informacje na piśmie są przekazywane wyłącznie na żądanie.

Zgodnie z art. 82 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w celu ułatwienia wzajemnego uznawania orzeczeń sądowych i poprawy współpracy policyjnej i wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych o charakterze transgranicznym, UE może przyjąć środki zwiększające prawa obywateli UE zgodnie z Kartą praw podstawowych UE. Prawo do rzetelnego procesu oraz prawo do obrony są przewidziane w art. 47 i 48 Karty praw podstawowych UE, a także w art. 6 europejskiej konwencji praw człowieka.

W czerwcu 2011 r. Komisja przedstawiła trzeci środek mający na celu zagwarantowanie dostępu do adwokata oraz prawa do kontaktu z bliskimi. Wniosek ten jest obecnie przedmiotem dyskusji w Parlamencie Europejskim i Radzie.

Źródła

  • Prawo do informacji z chwilą zatrzymania zyskało moc prawną w całej Unii Europejskiej - EUROPA - 7 czerwca 2012


Autorzy, Źródło: Wikinews na licencji CC-BY 2.5
2012-06-07 00:00:00