Bolesław Krzywousty miał 5 synów: Władysława (Wygnańca), Bolesława (Kędzierzawego), Mieszka (Starego), Henryka (Sandomierskiego) oraz Kazimierza (Sprawiedliwego), który najprawdopodobniej urodził się już po śmierci ojca, dlatego też nie został uwzględniony w ojcowskim testamencie.
Dokument ten nie zachował się niestety do czasów dzisiejszych. Treść jego znana jest tylko z przekazów kronik, często ze sobą zresztą sprzecznych. W testamencie zawarto podział państwa polskiego na dzielnice rządzone przez jego synów jednak pozostawali oni pod zwierzchnictwem najstarszego z nich zwanego seniorem. Senior prócz swojej dzielnicy dziedzicznej otrzymywał również niepodzielną dzielnicę senioralną.
Krzywousty podzielił państwo polskie w następujący sposób: najstarszy Władysław, później zwany Wygnańcem otrzymał Śląsk, Bolesław - Mazowsze i wschodnią część Kujaw, Mieszko Wielkopolskę, Henryk ziemię sandomierską. Dzielnica senioralna obejmowała: Pomorze, zachodnią część Kujaw, wschodnią Wielkopolskę z Kaliszem i Gnieznem oraz ziemię krakowską i łęczycko-sieradzką, jednak tam po śmierci Krzywoustego miała rezydować na stałe wdowa po zmarłym księciu - Salomea (po śmierci Salomei ziemia łęczycko-sieradzka przechodziła w zarząd Seniora).
Dlaczego Bolesław zdecydował się napisać taki dokument?
Pierwszą przyczyną mogła być jego walka o ziemie z przyrodnim bratem, a także pamięć o walkach jakie stoczył Chrobry z synami Ody, Mieszko II z Bezprymem i Ottonem oraz Bolesław Śmiały z Władysławem Hermanem. Jasno precyzując zasady współżycia braci miał nadzieję oszczędzić im bratobójczych walk. Kolejnym powodem mogła być sytuacja z Niemcami. W 1135 roku odbył się zjazd w Merseburgu, gdzie Krzywousty oddał w lenno Pomorze. Chcą zabezpieczyć potomków przed jakimikolwiek pretensjami władców niemieckich do polskiego tronu ustanowił dokładne zasady legalności władzy Seniora - najstarszego z braci i rodu. Tym bardziej, że dokument ten został zatwierdzony przez samego Papieża.
Krzywousty starał się więc stworzyć podwaliny do sprawnego dziedziczenia ziem ujmując przy tym względną jedność państwa w osobie Seniora. Samo rozdrobnienie dzielnicowe nie było zresztą odosobnione w ówczesnej Europie - tendencja ta obecna była od Hiszpanii po Ruś. Tym bardziej zasługuje na podziw bystrość umysłu, która utworzyła zasady senioratu, czyli władzy zwierzchniej nad pozostałymi dzielnicami. Nie jest winą Krzywoustego, że jego zamysły nie zostały poprawnie zrealizowane.
Dokument ten nie zachował się niestety do czasów dzisiejszych. Treść jego znana jest tylko z przekazów kronik, często ze sobą zresztą sprzecznych. W testamencie zawarto podział państwa polskiego na dzielnice rządzone przez jego synów jednak pozostawali oni pod zwierzchnictwem najstarszego z nich zwanego seniorem. Senior prócz swojej dzielnicy dziedzicznej otrzymywał również niepodzielną dzielnicę senioralną.
Krzywousty podzielił państwo polskie w następujący sposób: najstarszy Władysław, później zwany Wygnańcem otrzymał Śląsk, Bolesław - Mazowsze i wschodnią część Kujaw, Mieszko Wielkopolskę, Henryk ziemię sandomierską. Dzielnica senioralna obejmowała: Pomorze, zachodnią część Kujaw, wschodnią Wielkopolskę z Kaliszem i Gnieznem oraz ziemię krakowską i łęczycko-sieradzką, jednak tam po śmierci Krzywoustego miała rezydować na stałe wdowa po zmarłym księciu - Salomea (po śmierci Salomei ziemia łęczycko-sieradzka przechodziła w zarząd Seniora).
Dlaczego Bolesław zdecydował się napisać taki dokument?
Krzywousty starał się więc stworzyć podwaliny do sprawnego dziedziczenia ziem ujmując przy tym względną jedność państwa w osobie Seniora. Samo rozdrobnienie dzielnicowe nie było zresztą odosobnione w ówczesnej Europie - tendencja ta obecna była od Hiszpanii po Ruś. Tym bardziej zasługuje na podziw bystrość umysłu, która utworzyła zasady senioratu, czyli władzy zwierzchniej nad pozostałymi dzielnicami. Nie jest winą Krzywoustego, że jego zamysły nie zostały poprawnie zrealizowane.
2006-02-22 17:48:58
